«Η πρεσβεία αντιλαμβάνεται ότι ο Άγιος Μαρίνος είναι μόνο ένας κόκκος στον παγκόσμιο πολιτικό ορίζοντα, αλλά πιστεύει ακράδαντα ότι η έλλειψη βοήθειας σ’ αυτόν θα θεωρηθεί ως αδιαφορία για τον κομμουνισμό και τις ανάγκες των φίλων μας. Όσο μικρός κι αν είναι ο Άγιος Μαρίνος είναι η μόνη χώρα όπου το Σιδηρούν Παραπέτασμα δεν έχει υποχωρήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αν η κατάρρευση των δημοκρατικών δυνάμεων συμβεί πριν από τις ιταλικές εθνικές εκλογές, η επιστροφή του Αγίου Μαρίνου υπό κομμουνιστική κυριαρχία θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο σ’ αυτές. Οι ιταλικές αριστερές δυνάμεις αναμφίβολα θα εκμεταλλευόταν την απουσία συγκεκριμένης βοήθειας μετά από έξι μήνες ηθικής και οικονομικής στήριξής μας αναφερόμενες ίσως στην οικονομική παρακμή των ΗΠΑ και στην αδυσώπητη μοίρα όσων χωρών την εμπιστεύονται».
Επιστολή της ιταλικής πρεσβείας των ΗΠΑ προς το αμερικανικό Υπ. Εξωτερικών για οικονομική βοήθεια στη φιλοδυτική διορισμένη κυβέρνηση του Αγίου Μαρίνου ώστε να παράγει προεκλογικό έργο (18 Μαρτίου 1958)
Το Σαν Μαρίνο αναφέρεται ως το παλαιότερο δημοκρατικό κράτος στον κόσμο με εξαίρεση τη μουσολινική περίοδο όπου το φασιστικό κίνημα με τη μορφή του Σαμαρινικού Φασιστικού Κόμματος κατείχε από το 1923 και τις 60 έδρες στο κοινοβούλιο της χώρας.
Κατά τον Β’ Παγκ. Πόλεμο πολλοί αντιφασίστες έχουν βρει καταφύγιο στην περιοχή.
Με την ισοπέδωση του ιταλογερμανικού ολοκληρωτισμού το σημερινό πέμπτο μικρότερο κράτος στον πλανήτη διατηρεί τη ανεξαρτησία του, προκηρύσσει εκλογές και μάλιστα γίνεται η πρώτη χώρα στην Ευρώπη όπου οι κομμουνιστές εκλέγονται με τις περισσότερες ψήφους (ακολουθεί η Τσεχοσλοβακία ένα χρόνο μετά, το 1946) δίνοντας πνοή στο πρώτο ίσως πείραμα κομμουνιστικού σοσιαλισμού με την εκλογική διαδικασία, που διαρκεί για 12 έτη.
Ο Γ.Γ. του ΚΚ Σαν Μαρίνο Ermenegildo Gasperoni
Ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος του Σαν Μαρίνο (PCS) είναι ο Ermenegildo Gasperoni (1906 – 1994) δραστήριος στα Κομμουνιστικά κόμματα της Γαλλίας και του Λουξεμβούργου. Ο Γκασπερόνι πολέμησε και στον ισπανικό εμφύλιο ως πολιτικός κομισάριος στην Ταξιαρχία Γκαριμπάλντι.
Στην κυβέρνηση του κρατιδίου συμμετέχουν και οι σοσιαλιστές. Αμέσως διπλασιάζονται οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, θεσπίζεται η δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, γίνεται μεγάλη προσπάθεια για αναδιανομή της γης ενώ παρά τον ισχυρό ρόλο του Βατικανού, τολμούν να νομιμοποιήσουν τους πολιτικούς γάμους. Όμως οι κομμουνιστές διατηρούν το θεσμό της αντιβασιλείας και υπολογίζοντας τη χαμηλή πολιτική επιρροή στο γυναικείο πληθυσμό αρνούνται το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, αίτημα που υπερασπίζεται το αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο, το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα.
Το 1949 κομμουνιστές και σοσιαλιστές ξανακερδίζουν τις εκλογές με 35 από τις 60 έδρες (40 είχαν το 1945). Το 1951 αναδεικνύονται πάλι οριακά νικητές με 31 έδρες.
Το 1950 οι σοσιαλκομμουνιστές κατασκευάζουν καζίνο ενάντια στα τουριστικά συμφέροντα των γύρω περιοχών στο οποίο όμως μπαίνει λουκέτο μετά από ένα χρόνο υπό την πίεση της ιταλικής κυβέρνησης. Το 1953 η Ιταλία κρατάει φιμωμένα όλα τα τοπικά ΜΜΕ.
Η Ελλάδα δεν ήταν η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου οι αμερικανοί εγκατέστησαν την κυβέρνηση της αρεσκείας τους τον Απρίλιο του 1967 υπονομεύοντας δημοκρατικές διαδικασίες. 12 χρόνια νωρίτερα στις εκλογές του 1955 στον Άγιο Μαρίνο οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ώστε να ρίξουν την «κόκκινη χούντα» ναυλώνοντας εισιτήρια για να στείλουν δεξιούς σαμαρινιώτες μετανάστες να ψηφίσουν. Πράγματι οι χριστιανοδημοκράτες βγαίνουν πρώτο κόμμα με 23 έδρες όμως κυβέρνηση σχηματίζεται πάλι από τον συνασπισμό των κομμουνιστών και σοσιαλιστών με 35 έδρες στο σύνολο ενώ οι αμερικανοί ψηφοφόροι μένουν αποκλεισμένοι για μήνες αφού τα εισιτήρια είναι one-way!
Όμως η εξέγερση της Ουγγαρίας προκαλεί τριγμούς στην κυβέρνηση συνεργασίας. Τον Απρίλιο του 1957 ομάδα 5 σοσιαλιστών βουλευτών αποστατεί αποφασίζοντας να ταχθεί με την αντιπολίτευση αφού το φιλοσοβιετικό PCS δεν αποκηρύσσει τις πρακτικές της Μόσχας και την εισβολή των τανκς στη Βουδαπέστη. Έτσι πλέον οι έδρες γίνονται 30-30.
Τον Ιούλιο ο σαμαρινιώτης χριστιανοδημοκράτης ηγέτης Federico Bigi προσκαλείται από τον πρόεδρο Νίξον και για ένα μήνα καταστρώνουν πλάνα για την αποδυνάμωση των κομμουνιστών συντελώντας σε ένα από τα πιο ύπουλα και «αθόρυβα» πραξικοπήματα στην ιστορία των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι οι NY Times με ανταποκριτές μεταδίδουν τακτικά τις εξελίξεις στη μικρή αυτή χώρα.
Το σχέδιο πιάνει τόπο. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1957 μια μέρα πριν τις γενικές εκλογές, ο κομμουνιστής βουλευτής Attilio Giannini δωροδοκείται και περνά στο αντίπαλο στρατόπεδο με ανταλλαγή μια σταθερή δουλειά, ένα σπίτι και..δυο καραμπίνες! Έτσι η αναλογία γίνεται 31-29 υπέρ των δεξιών που σημαίνει ότι οι εκλογές είναι πλέον αχρείαστες!
Όμως οι κόκκινοι δε μπορούν να χωνέψουν τον τρόπο που ο σύντροφός τους μέσα σε μια μέρα από αριστερός έγινε δεξιός και με παραποιημένα χαρτιά καταθέτουν στον αντιβασιλιά τις παραιτήσεις της προηγούμενης πλειοψηφίας με αποτέλεσμα αυτός να προκηρύξει νέες γενικές εκλογές για τις 3 Νοεμβρίου όμως η θητεία της εδρεύουσας αντιβασιλείας λήγει την 1η Οκτωβρίου οπότε προκαλείται νέα συνταγματική κρίση.
Στις 30 Σεπτεμβρίου αντικομμουνιστές σύμβουλοι της αντιπολίτευσης καταλαμβάνουν ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο στην πόλη Rovereta, στα ιταλικά σύνορα και τα μεσάνυχτα, όταν η αντιβασιλεία έπρεπε να έχει λήξει, υψώνουν τη σημαία τους κι αυτοανακηρύσσονται ως οι νέοι κυβερνήτες του Σαν Μαρίνο.
Πολίτες του Σαν Μαρίνο απέναντι από τον ιταλικό στρατό
Ιταλία και ΗΠΑ στηρίζουν αμέσως το πραξικόπημα καθώς οι ιταλοί αποκλείουν με μπλόκα το Σαν Μαρίνο ακόμη και από τουρίστες ώστε να μην έρθει καμία εξωτερική βοήθεια κυρίως από τους αριστερούς συντρόφους της Ιταλίας.
Η απάντηση του PCS είναι η σύσταση περίπου 150 ένοπλων πολιτοφυλακών που οχυρώνονται γύρω από το κοινοβούλιο.
Ο στραγγαλισμός της τουριστικής οικονομίας που αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων για την περιοχή μέχρι και σήμερα, η εμφάνιση μιας ιταλικής τεθωρακισμένης μονάδας στα σύνορα, η αδυναμία των εξωτερικών κομμουνιστικών σχηματισμών για περαιτέρω βοήθεια, η αδιαφορία του ΟΗΕ αφού το κρατίδιο δεν αποτελεί μέλος του, η ασφυκτική διπλωματική ιταλοαμερικανική πίεση, οι χλιαρές εκκλήσεις της ΕΣΣΔ και του ηγέτη του Βιετνάμ Χο Τσι Μιν και ο κίνδυνος μιας εμφύλιας αιματοχυσίας αναγκάζουν τους κομμουνιστές να διαλύσουν την πολιτοφυλακή και να παραδώσουν τα ηνία μετά απο 12 χρόνια.
Οι…γραβατωμένοι αντικομμουνιστές στο δρόμο προς το παλάτι
Στις 14 Οκτωβρίου 1957 η πορεία των χριστιανοδημοκρατών βουλευτών με τους υποστηρικτές τους από το εργοστάσιο της Ροβεράτα στο παλάτι σημαίνει και το τέλος των κόκκινων στην εξουσία.
Τα γεγονότα αυτά είναι γνωστά ως «υπόθεση Ροβεράτα».
Πηγές:
San Marino’s 1957 Coup – The Rovereta Affair!
DONALD F. BUSKY – Communism in History and theory_The European experience [2002]
The Submarine Milano
Wikipedia
Goriblogstoria 360
Υ.Γ. 1 Εκλογές στο Σαν Μαρίνο ξαναγίνονται το 1959 με νικητή το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα αφού τελικώς υπάρχει ανταπόκριση στην επιστολή της ιταλικής πρεσβείας και οι ΗΠΑ έχουν χρηματοδοτήσει με ένα υπέρογκο ποσό την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου και του υδραγωγείου. Το ίδιο έτος οι κομμουνιστές ηγέτες καταδικάζονται σε σύνολο 238 έτη φυλάκισης ή σε πολυετή καταναγκαστική εργασία με την κατηγορία του πραξικοπήματος (λόγω των πλαστών χαρτιών) ενώ τους αφαιρούνται πολιτικά και αστικά δικαιώματα τα οποία όμως τελικά παραμένουν μετά από γενικευμένες διαδηλώσεις. Μπορεί τελικά κανείς να μη φυλακίζεται, απολύονται όμως πολλοί κομμουνιστές εργάτες και σφραγίζονται οι αίθουσες συνεδρίασης τους.
Υ.Γ. 2 Το 1978 ο συνασπισμός παίρνει ρεβάνς κερδίζοντας τις εκλογές και κάνοντας τον Άγιο Μαρίνο το μοναδικό μέρος στη Δυτική Ευρώπη με κομμουνιστές στην εξουσία ενώ το 1986 σε μια πολιτική κατάσταση που θα θυμίσει λίγα χρόνια μετά την Ελλάδα του Κοσκωτά, της κυβέρνησης Τζαννετάκη και της διάσπασης της ΚΝΕ, ένα σκάνδαλο διαφθοράς διαλύει τη σοσιαλιστική παράταξη οδηγώντας αριστερούς και δεξιούς να συμμαχήσουν σε μια απρόσμενη σύμπραξη που θα κρατήσει μέχρι το 1992.
Υ.Γ.3 Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1990 το PCS αποκηρύσσει τον κομμουνισμό, αλλάζει το σφυροδρέπανο στο έμβλημά του και με τα πιο σκληροπυρηνικά μέλη να αποχωρούν μετονομάζεται σε Σαμαρινικό Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (PPDS).
istories4050 
Μια σκέψη σχετικά μέ το “Σε ποιο κράτος της Ευρώπης οι κομμουνιστές κερδίζουν τις εκλογές μετά τον Β’ Παγκ. πόλεμο, οι ΗΠΑ πραγματοποιούν το 1957 ένα από τα πιο άγνωστα πραξικοπήματά τους και η μετέπειτα πολιτική εξέλιξη του θυμίζει την Ελλάδα του ’89”