Ο αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος, όπως χαρακτηρίστηκε, Άντολφ Άιχμαν (1906-1962) σε ηλικία 26 ετών, γίνεται μέλος του Αυστριακού τμήματος του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος (NSDAP) αναβαθμίζεται γρήγορα και τοποθετείται στην υπηρεσία της SD με ειδικότητα στο εβραϊκό ζήτημα. Αφομοιώνει την κουλτούρα, τη γλώσσα και τις συνήθειες των εβραίων συλλέγοντας πολύτιμες πληροφορίες για την Τελική Λύση. Το 1937 πραγματοποιεί σύντομο ταξίδι στην Παλαιστίνη για να εξετάσει τις δυνατότητες μετανάστευσης των εβραίων της Γερμανίας, αλλά δεν του δίνεται βίζα από τις βρετανικές αρχές. Ένα ακόμη δικό του σχέδιο που απέτυχε ήταν η εκτόπιση του εβραϊκού πληθυσμού στη Μαδαγασκάρη.
Με την κατάρρευση του Γ’ Ράϊχ συλλαμβάνεται από αμερικανούς που δεν τον αναγνωρίζουν, δραπετεύει εύκολα και κρύβεται στα γερμανικά εδάφη για τρία χρόνια μέχρι να αποκαλυφθεί ο ρόλος του στη δίκη της Νυρεμβέργης καταλήγοντας με πλαστό διαβατήριο στην Αργεντινή, όπου λίγα χρόνια μετά καλεί και την οικογένειά του.
Απήχθη στο Μπουένος Άϊρες τον Μάϊο του 1960 (και μεταφέρεται ναρκωμένος στην Ιερουσαλήμ) από στελέχη της Μοσάντ και των Avengers (Nazi hunters), τα οποία αρχικά δεν είχαν ακλόνητα στοιχεία ότι ο άντρας που παρακολουθούν είναι ο υπεύθυνος για την εξόντωση εκατομμυρίων ομοεθνών τους, μέχρι που ο Άιχμαν «αυτοπροδίδεται» γιορτάζοντας την επέτειο του γάμου του με τη γυναίκα του, ημερομηνία γνωστή στους Ισραηλινούς. Η απαγωγή προκάλεσε κρίση στις διπλωματικές σχέσεις Αργεντινής-Ισραήλ με το Ισραήλ να ζητάει συγνώμη δικαιολογώντας την ενέργεια ως κίνηση πολιτών (Avengers) και όχι κρατικών υπαλλήλων.
Ένας εκ των μαρτύρων ήταν ο θεσσαλονικεύς εβραίος Γιτζάκ Νεχαμά, διασωθείς του Αουσβιτς και μόνιμος κάτοικος Ισραήλ μετά τη λήξη του πολέμου. Ο ίδιος μαρτυρεί για τη στρατιωτική του θητεία στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, την αποστράτευση της μονάδας του, την επιστροφή του στη Θεσσαλονίκη μετά από 28 μέρες πεζοπορία, τις απώλειες εβραϊκών περιουσιών και την κατάσχεση ιστορικότατων βιβλίων από τη βιβλιοθήκη της εβραϊκής κοινότητας.
Ο Γιτζάκ Νεχαμά καταθέτει
Στις 11 Ιουλίου 1942 περίπου 9.000 εβραίοι της πόλης μεταφέρονται στην Πλατεία Ελευθερίας όπου ξυλοκοπούνται κι εξευτελίζονται από τους κατακτητές. Ο Γιτζάκ Νεχάμα προσκομίζει φωτογραφίες. Μία από αυτές δείχνει να ρίχνουν νερό στο κεφάλι ενός ημιλιπόθυμου άντρα.
Εβραίοι της Θεσσαλονίκης σε «άσκοπη» γυμναστική κάτω από τον καυτό ήλιο στις 11 Ιουλίου 1942
Επίσης εξιστορεί τις άθλιες συνθήκες (100γρ. ψωμί κι 1 λίτρο ξινή λαχανόσουπα τη μέρα) στο λατομείο που δούλευε για τρεις εβδομάδες μέχρι η εβραϊκή κοινότητα -με τη βοήθεια και εύπορων πολιτών- να πληρώσει το γερμανικό γραφείο διοίκησης 2,5 δις δρχ. για να απελευθερωθεί μαζί με άλλους κρατούμενους. Ανέφερε ακόμα και μια αποτυχημένη προσπάθεια ορισμένων ανταρτών να τους απελευθερώσουν.
Η αμερικανίδα δημοσιογράφος (και τρίτη γυναίκα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ) Martha Ellis Gellhorn (1908-1998) που παρακολούθησε τη δίκη θυμάται τον έλληνα εβραίο να μονολογεί «εξακολουθώ να είμαι μόνος». Ο Γιτζάκ Νεχαμά πριν την κατοχή είχε μητέρα, πατέρα, σύζυγο, έναν αδελφό, τέσσερις αδελφές.
Μια ακόμη συγκλονιστική μαρτυρία πολωνοεβραίου από τη δίκη
Στις 31 Μαΐου 1962 ο Άντολφ Άιχμαν καταδικάστηκε ως εγκληματίας πολέμου κι απαγχονίστηκε . Ήταν η μοναδική φορά στην ιστορία του Ισραήλ που θεσπίστηκε νόμος για τη θανατική ποινή. Το πτώμα του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στη θάλασσα.
Σήμερα, μετά την απελευθέρωση νέων εγγράφων της CIA (το έτος 2006) και ενώ τα επίσημα έγγραφα της Γερμανίας δίνονται με το σταγονόμετρο, αποκαλύπτεται μια επιπλέον αποκρουστική σελίδα εκείνης της δίκης. Αφορά ενέργειες της τότε γερμανικής κυβέρνησης και πιέσεις της προς τις ΗΠΑ, όπως και προς το Ισραήλ που ανέμενε δάνειο 500 εκατ. δολαρίων, «διά την απορρόφησιν των οποίων έχουν ήδη καταρτισθή πλήρη σχέδια δημιουργίας πέντε νέων πόλεων εις την περιοχήν του Νεγκέφ» (ΑΠ 434/11/8 Γ. Παπαδόπουλος, διπλωματικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ιεροσόλυμα, 10 Μαΐου 1961), και στρατιωτική βοήθεια 240 εκατ. μάρκων από τη Δυτική Γερμανία, να υποβιβασθεί ο χαρακτήρας της δίκης αφενός και αφετέρου πάση θυσία να προστατευθεί το όνομα του Χανς Γκλόμπκε, συνεργάτη του Άιχμαν και μετέπειτα συμβούλου ασφαλείας του προέδρου Αντενάουερ. Με ενέργειες μάλιστα της CIA, επείσθη η διεύθυνση του περιοδικού «Life» να απαλείψει σε άρθρο της εποχής σχετική αναφορά. Αλλωστε δεν ήσαν λίγοι οι διαφυγόντες αξιωματικοί των ναζί που μετά τον πόλεμο είχαν εισέλθει στις τάξεις των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Οπως δε ανέφερε σε έγγραφό του ο τότε έλληνας πρέσβης στο Βερολίνο Ε. Υψηλάντης, η ανησυχία της γερμανικής κυβέρνησης ότι «πέραν του παιδαγωγικού σκοπού της δίκης επεχειρείτο δι’ αυτής ταπείνωσις του γερμανικού έθνους» καθησυχάζετο από τις διαβεβαιώσεις των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας «ότι, καθ’ όσον αφεώρα εις αυτάς, δεν θα επέτρεπον εκμετάλλευσιν της υποθέσεως Άιχμαν».
ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΙΤΖΑΚ ΝΕΧΑΜΑ ΣΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΕΔΩ ΚΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΕΔΩ
Πηγές:
- United States Holocaust Memorial Museum’s Steven Spielberg Film
- Εφημερίδα «The Atlantic» (Απόσπασμα από άρθρο της Martha Gellhorn τον Φεβρουάριο του 1962)
- Το Βήμα – Και το όνομα αυτού, Άιχμαν..
- Wikipedia
P.S. Τον Αύγουστο του 2021 η γερμανική εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung δημοσιεύει φωτογραφία που τράβηξε φίλος του Άιχμαν αρχές δεκαετίας ’50 και η οποία όταν έφτασε στα χέρια της Μοσάντ ήταν η αρχή του νήματος για τη σύλληψη του περιβόητου ναζί
istories4050 