Όπως και στην Ελλάδα οι Έκτορας Τσιρονίκος, Ξενοφών «Φον» Γιοσμάς, Ανδρόνικος κι άλλοι δωσίλογοι ακολουθούν τους γερμανούς κατά την υποχώρηση, έτσι και σε άλλες χώρες οι ναζί προστατεύουν ορισμένους προδότες παίρνοντας τους μαζί στη Γερμανία ή στην Αυστρία.
Τον Μάιο του 1945 με την κατάρρευση του Γ’ Ράιχ η φασιστική κυβέρνηση της Κροατίας αποφασίζει να εγκαταλείψει τη χώρα και να καταφύγει στην Αυστρία με σκοπό να παραδοθεί στον βρετανικό στρατό. Μεταξύ αυτών είναι χιλιάδες κροάτες και βόσνιοι πολίτες ευνοούμενοι του καθεστώτος, επιχειρηματίες που θησαύρισαν στην κατοχή (κοινώς θα τους μεταφράζαμε ως μαυραγορίτες), συμπαθούντες του Χίτλερ, οικογένειες αξιωματούχων των Ουστάσι, μέλης της Σλοβενικής Φρουράς, συνεργάτες των γερμανών, εθνικοσοσιαλιστές, κροάτες στρατιώτες, τσέτνικς, και αντικομμουνιστές χωρικοί που τρέπονται σε φυγή για να γλιτώσουν από τα αντίποινα των παρτιζάνων.
Φέρεται από αρχεία εποχής ότι μέχρι και μισό εκατομμύριο άνθρωποι κατέφυγαν προς τα αυστριακά σύνορα
Οι βρετανοί αρνούνται αυτή την παράδοση και τους προωθούν προς τις δυνάμεις των ανταρτών. Τις επόμενες εβδομάδες στο Μπλάιμπουργκ (Bleiburg) της Αυστρίας χιλιάδες συνεργάτες των χιτλερικών σφαγιάζονται από τους κομμουνιστές του Τίτο.
Στις 14 Μαΐου μετά από μάχες, κροάτες στρατιώτες υψώνουν λευκή σημαία στα στρατεύματα του Milan Basta ο οποίος διατάζει γενική επίθεση αν σε μία ώρα δεν υπάρξει ολική παράδοση. Πράγματι αμέτρητες σφαίρες και όλμοι εξοντώνουν την κροατική φάλαγγα. Σε ένα χωράφι έξω από την πόλη οι παρτιζάνοι εκτελούν χιλιάδες κροάτες. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων είναι μέχρι και σήμερα αδιευκρίνιστος.
Ο Τίτο στις 26/5/1945 στο μπαλκόνι του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνας
Ο Τίτο στις 26 Μαΐου (τον μήνα που γεννήθηκε και πέθανε) από το Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας σε δημόσια ομιλία του διακηρύττει ότι «ο καθένας πρέπει να είναι αφέντης στο δικό του σπίτι» κατηγορώντας τους προδότες που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους λέγοντας ότι «αυτή η μειοψηφία δεν θα ξαναδεί τα όμορφα βουνά μας, τα χωράφια, τα λουλούδια μας». Για τους νικητές είναι μια τεράστια ευκαιρία να ξεκαθαρίσουν τα υπολείμματα του παρελθόντος και να εγκαταστήσουν τη δική τους νέα τάξη πραγμάτων στη μεγαλύτερη χώρα των Βαλκανίων.
Ο 15χρονος τότε ουστάσι Đuro Mikašek που γλίτωσε τη σφαγή του Μπλάιμπουργκ περπατώντας χιλιόμετρα ξυπόλητος και νηστικός αντικρίζοντας εκατοντάδες πτώματα για 2 μέρες θυμάται:
Ο κροάτης μέλος των Ουστάσι Đuro Mikašek
«Το πρωί της 8ης Μαΐου παραταχτήκαμε με εντολή του διοικητή μας Μιχάλιεβιτς, ο οποίος μας ενημέρωσε ότι η Γερμανία είχε υπογράψει τη συνθηκολόγηση. Αυτό διέλυσε εντελώς το ηθικό μας. Μας είπε ότι όποιος ήταν κοντά στο σπίτι του μπορούσε να φύγει κι όσοι ήθελαν ή ήταν πολύ μακριά να παραδοθούν με κάποιο τρόπο στους δυτικούς κοντά στο Μπλάιμπουργκ ώστε να μην πέσουμε στα χέρια των παρτιζάνων».
Ο Mikašek εκφράζει τη θλίψη του για την κατάρρευση του κροατικού στρατού (HOS) ενώ δεν ξεχνάει τους κρατούμενους που στην προσπάθεια να πιουν μολυσμένο νερό από ένα κανάλι, δέχονται τους πυροβολισμούς των φρουρών.
Ο ίδιος μαζί με μια ομάδα Ουστάσι, γερμανών, τσέντικς και κοζάκων αποφασίζει να μην παραδοθεί ούτε στους παρτιζάνους αλλά ούτε και στους άγγλους και να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Όλοι είναι οπλισμένοι εκτός από τους γερμανούς που πρόλαβαν και τους αφόπλισαν. Τελικά έξω από το Μάριμπορ αποδεκατισμένοι, πεινασμένοι και περικυκλωμένοι, όσοι απομένουν παραδίνονται στους παρτιζάνους.
Σε μια ιστορική φωτογραφία ο Đuro Mikašek εμφανίζεται μαζί με άλλους αιχμαλώτους φορώντας το καπέλο του αν και τον είχαν προειδοποιήσει να το βγάλει γιατί με το σήμα της Ουστάσι θα ήταν από τους πρώτους εκτελεσμένους
Αργότερα οι αντάρτες αναγκάζουν να τρέξουν πολλούς από αυτούς στα χωράφια πυροβολώντας τους. «Όποιος δεν επέζησε σκοτώθηκε σαν σκυλί στην άκρη του δρόμου» περιγράφει ο Mikašek.
Όσοι επιζούν φτάνουν στο Μάριμπορ και μετά από διαλογή γεύονται επιτέλους το πρώτο γεύμα.« Βραστές κολοκύθες μεγάλες σα γουρούνια και σάπιο τουρσί όπου παρά την πείνα πολλοί δεν μπορούσαν να το φάνε». Μετά από λίγες μέρες αναχωρούν προς Κροατία. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού πολλοί πεθαίνουν από σφαίρες ή κακουχίες. Αρκετοί σκάβουν το χώμα για να πιουν λίγο λασπωμένο νερό ενώ όταν φτάνουν σε κάποιο χωριό οι ντόπιοι τους μαστιγώνουν στο διάβα τους. Τελικά τους φυλακίζουν για 2 μήνες σε σπίτια στο Apatin στη Βοϊβοντίνα βάζοντάς τους να δουλέψουν σε δημόσια έργα για την ανοικοδόμηση της χώρας από το να φτιάξουν μνημεία μέχρι να σπείρουν καλαμπόκι.
Τον Ιούλιο του 1945 επιστέφει στο σπίτι του με τη μάνα του και τις αδελφές του να αγνοούν μέχρι τότε την τύχη του. Ως αντιδραστικός δε μπορεί να ασκήσει το παλιό του επάγγελμα και δουλεύει ως υπηρέτης σε μοναστήρι για 2 χρόνια. Μετά υπηρετεί τη θητεία του, παντρεύεται και ξαναπιάνει δουλεία. Συγκινείται κάθε φορά που διαβάζει άρθρο για το Bleiburg και βλέπει τον εαυτό του στη φωτογραφία απορώντας πώς γλίτωσε.
Τελικά οι επαναπατρισμοί ακυρώνονται από τους Βρετανούς στις 31 Μαΐου, μετά από αναφορές για τις μαζικές εκκαθαρίσεις.
Στην περιοχή του Bleiburg ξεθάβουν κόκκαλα για δεκαετίες – Τουλάχιστον στην Πηγάδα ήταν συγκεντρωμένα…
Στον Μελιγαλά, η τακτική όπου οι άμαχοι εργαλειοποιούνται από τους προδότες ως ανθρώπινη ασπίδα ώστε να αποδειχθεί μετέπειτα ότι οι κομμουνιστές εκτελούν αθώα θύματα εμφανίζεται και στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Σε αντίθεση με το μετεμφυλιακό ελληνικό κράτος όπου στον Μελιγαλά διοργανώνονταν ετήσια μνημόσυνα, στη Γιουγκοσλαβία του Τίτο οι θηριωδίες του Μπλάιμπουργκ αποτελούσαν θέμα ταμπού και τιμωρίας. Με την ανεξαρτησία της Κροατίας η σφαγή αναγνωρίστηκε, τα θύματα τιμήθηκαν και οι εκδηλώσεις με συμμετοχή κυβερνητικών παραγόντων πραγματοποιήθηκαν με μεγαλοπρέπεια.
Τα τελευταία χρόνια η Αυστρία ενοχλείται από την παρουσία πολλών φασιστών στο Μπλάιμπουργκ για τους ετήσιους εορτασμούς καθώς φέρεται να είναι η μεγαλύτερη συγκέντρωση νεοναζί στην Ευρώπη. Το 2018 απαγορεύει τα σύμβολα της Ουστάσι, το 2019 η Καθολική Εκκλησία με δυσκολία πραγματοποιεί την ετήσια θρησκευτική τελετή λόγω των έντονων αντιδράσεων στους κύκλους της και το 2020 και το 2021 η εκδήλωση ακυρώνεται λόγω της πανδημίας COVID-19 αλλά πραγματοποιείται στο Σαράγεβο.
Στον αντίποδα, αντιφασίστες μη μένοντας αμέτοχοι, οργανώνουν δυναμικές αντισυγκεντρώσεις.
Εντελώς «καλτ» τραγούδι με φόντο το μνημείο, φόρος τιμής στα θύματα…
Πηγές:
- Balkan Transitional Justice
- Military History / Fandom
- ROBERT EDWARD NIEBUHR – The Search for a Communist Legitimacy: Tito’s Yugoslavia [2008]
- Συνέντευξη του Đuro Mikašek στον Hassan Haidar Diab για το jadovno.com [2016]
- Ντοκυμαντέρ «Bleiburg Honorary Platoon – Guardians of the Memories of Bleiburg» [2019] (Directed by: Dario Bajurin)
istories4050 