Κατά τη διάρκεια του αιματηρού Δεκέμβρη του 1944 οι εξελίξεις στην Αθήνα απασχόλησαν πολλές φορές τη βρετανική πολιτική σκηνή. Η ανησυχία για την εδραίωση των βρετανικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο -με το τρίτο Ράιχ σε σταδιακή κατέρρευση και τις κομμουνιστικές ομάδες στις απελευθερωμένες χώρες σε ενίσχυση- και σε μικρότερο βαθμό η αγωνία για ειρήνη και δημοκρατία, εκφραζόταν από τους άρχοντες του τόπου ακόμα και με πολύωρες συζητήσεις με γραπτό ή προφορικό λόγο για αρκετούς μήνες στα Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ όπου συνεδριάζουν τα σώματα του κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Βουλής των Λόρδων και της Βουλής των Κοινοτήτων.
Αποκορύφωμα των συζητήσεων ήταν πρόταση μομφής εναντίον του πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ από το Εργατικό Κόμμα με το σκεπτικό ότι η ηγεσία σπαταλά τις δυνάμεις της από τα θέρετρα των μαχών για να διεξάγει έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε μια χώρα που προσπαθεί να ορίσει το μέλλον της.
Συγκεντρώσαμε τα πρακτικά της αγγλικής βουλής εκείνης της περιόδου και μεταφράσαμε τα σημαντικότερα από αυτά που αφορούν το ελληνικό ζήτημα. Δεν περιμένουμε από κανένα κοινοβούλιο να ακούσουμε μόνο αλήθειες, αφού κάποιες εκτιμήσεις έπεσαν έξω, ορισμένες πληροφορίες ήταν ανακριβείς λόγω της ροής των γεγονότων και οι σημαντικότερες αποφάσεις πάρθηκαν σε κλειστούς κύκλους. Έχει όμως τεράστια ιστορική σημασία να αποτυπώσουμε πώς έβλεπαν οι βρετανοί πολιτικοί την οικονομικοπολιτική κατάσταση της Ελλάδος και να επιβεβαιώσουμε με τεκμήρια το επίσημο ενδιαφέρον και την επιρροή που ασκούσε το Λονδίνο στη χώρα μας.
Ο μετέπειτα θριαμβευτής του Β’ Παγοσμίου Πολέμου και ηττημένος των εθνικών εκλογών ο οποίος για την Αθήνα είχε δώσει την εντολή «να δράσετε σαν να είστε σε μια κατακτημένη πόλη» μπερδεύει (;) το σήμα της νίκης με άσεμνη χειρονομία!
Εκείνη την εποχή ο Ουίνστον Τσώρτσιλ ηγείτο του κυβερνητικού συνασπισμού που είχε σχηματιστεί από το 1940 για να αντιμετωπιστεί η κυριαρχία του Χίτλερ ενώ στις εκλογές της 28ης Ιουλίου 1945, λίγες μέρες πριν την παράδοση της Ιαπωνίας και την τελική νίκη των συμμάχων, χάνει τις εκλογές από το Εργατικό Κόμμα (το οποίο αρκετές φορές εξέφραζε τη διαφωνία της σχετικά με τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα Δεκεμβριανά) με 49,7%.
Οι γραπτές διαμαρτυρίες άγγλων εργαζομένων για τα στρατεύματα του Σκόμπι, η γνώση της ΕΣΣΔ για την εγγλέζικη παρέμβαση, η παραδοχή στη στήριξη του Μεταξά το 1936, η δήλωση Γκέμπελς, το ελληνικό χρέος, ο πύρινος λόγος του Gallacher, η κολεκτιβοποίηση – καταστροφή γης από εαμίτη, ο θάνατος του άγγλου πολίτη Henderson που απήχθη στα Δεκεμβριανά, η καταδίκη αριστερών για μεταφορά όπλων, η αμνηστία των πολιτικών εγκλημάτων, η ικανοποίηση του Εργατικού Κόμματος και τα συγχαρητήρια του μετέπειτα βουλευτή του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεγάλης Βρετανίας (CPGB) προς τον Σκόμπι για τη συμφωνία της Βάρκιζας καθώς και το σαρκαστικό ερώτημα «Blow up the Parthenon?» είναι μερικά από τα «highlights» των πρακτικών.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση ήταν τραγική με τις οικογένειες να θρηνούν τα θύματά τους, τις υποδομές διαλυμένες, τον πληθωρισμό στα ύψη και το λαό στα πρόθυρα λιμοκτονίας. Αυτό ήταν γνωστό στο ΚΚΕ που καταλάβαινε ότι σε περίπτωση που κυριαρχούσε δε θα μπορούσε να ταΐσει τις μάζες γνωρίζοντας ότι μόνο η βρετανική βοήθεια θα έδινε μία γρήγορη λύση. Ήδη στις 7 Νοεμβρίου η Βουλή των Κοινοτήτων ανακοίνωσε ότι 60.000 τόνοι τροφίμων έχουν δρομολογηθεί για να μοιραστούν στην ελληνική επικράτεια.
Το κέντρο της Αθήνας (πιθανώς η Ευριπίδου) στα Δεκεμβριανά
Ας δούμε κάποιες μέρες αποσπασματικά:
5 Δεκεμβρίου 1944
O Ουίνστον Τσώρτσιλ ενημέρωσε το κοινοβούλιο δύο μέρες μετά το αιματηρό συλλαλητήριο του Συντάγματος για μία απώλεια και 3 τραυματίες από τη μεριά των κυβερνητικών και για 11 νεκρούς και 60 τραυματιές από την πλευρά του ΕΑΜ αγνοώντας για το πώς ξεκίνησε η επίθεση, καταδικάζοντας τους πυροβολισμούς σε άοπλα παιδιά. Υπερασπίστηκε τον στρατό κατοχής στην Αθήνα ο οποίος προσπαθεί να σταματήσει τον εμφύλιο και να αποτρέψει την αιματοχυσία αλλά δηλώνει ότι «πρέπει να ασκήσεις βία για να αποτρέψεις μεγαλύτερη αιματοχυσία» προκαλώντας χλιαρές αποδοκιμασίες και κατηγόρησε το ΕΑΜ ως υπεύθυνο για τη μη τροφοδοσία του ελληνικού λαού από την αγγλική και την αμερικανική βοήθεια λόγω της γενικής απεργίας που κήρυξε. Επίσης προειδοποίησε ότι δε θα επιτρέψει να εγκατασταθεί μια κομμουνιστική δικτατορία στην Ελλάδα από τα όπλα που είχαν προμηθεύσει στους αντάρτες για να πολεμήσουν τους γερμανούς.
14 Δεκεμβρίου 1944
Η Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου ενημερώθηκε από τον Τσώρτσιλ ότι οι σκοτωμένοι εγγλέζοι στρατιώτες στην Αθήνα αγγίζουν τους 300 και ο σκωτσέζος σοσιαλιστής και συνδικαλιστής στον κλάδο της μηχανικής David Kirkwood (1872-1955) τον ρώτησε χωρίς να λάβει ουσιαστική απάντηση:
-Τι να πω στους μηχανικούς που με πλημμυρίζουν από τα χιλιάδες γράμματα διαμαρτυρίας τους απ’ όλη τη χώρα και οι οποίοι απειλούν με στάσεις εργασίας για τον ρόλο της Μ. Βρετανίας στην Ελλάδα;
15 Δεκεμβρίου 1944
O George Hall πήρε το λόγο:
– Η αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα επιτεύχθηκε μετά από διαβούλευση με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών […] ενώ και η σοβιετική κυβέρνηση ενημερώθηκε επίσης για την απόφαση αυτή πριν από την αποστολή οποιουδήποτε βρετανικού στρατού στην Ελλάδα. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και οι σοβιετικές κυβερνήσεις συμφώνησαν ότι η Ελλάδα εμπίπτει πρωτίστως στη βρετανική στρατιωτική σφαίρα.
Αυτή την τοποθέτηση επιβεβαίωσε και ο υπουργός Εξωτερικών Ρόμπερτ Άντονυ Ήντεν (1897 – 1977) λίγες μέρες μετά.
19 Δεκεμβρίου 1944
Ο εργατικός William George Cove (1888 – 1963) κατέθεσε ερώτηση στο Σώμα:
– Γιατί οι άνδρες που είναι στρατολογημένοι για την καταπολέμηση του Χίτλερ υποχρεώνονται τώρα να πολεμήσουν τον ελληνικό λαό, εισπράττοντας την απάντηση από τον υφυπουργό James Grigg (1890 – 1964):
– Οι άνδρες ήταν στρατολογημένοι για να εκτελέσουν τις εντολές που τους δόθηκαν.
Εκείνη τη μέρα πραγματοποιήθηκε συζήτηση για τα δάνεια προς την Ελλάδα. Μαθαίνουμε για το δάνειο του 1898 και για το ενδιαφέρον των κατόχων ομολόγων για τα ακόλουθα εξωτερικά δάνεια των ελληνικών κυβερνήσεων:
7% προσφυγικό δάνειο κι 6% σταθεροποιητικό δάνειο το 1928. Δάνεια Δημοσίων Έργων του 1928 και του 1931 και δέκα μικρότερα δάνεια που εκδόθηκαν πριν τον τελευταίο πόλεμο. Η συνολική ονομαστική αξία όλων αυτών των δανείων που εκκρεμούν είναι περίπου £ 17,750,000. Στις αρχές του πολέμου η ελληνική κυβέρνηση πληρώνει το 40%. των τόκων που οφείλονται στα εν λόγω δάνεια. Από την 1η Απριλίου του 1940, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 43%, αλλά οι πληρωμές σταμάτησαν τον Απρίλιο του 1941, τη στιγμή της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα. Εκτός από τα δάνεια της αγοράς, η M. Βρετανία έχει δανείσει στην ελληνική κυβέρνηση £ 46.250.000 κατά τη διάρκεια του πολέμου.
20 Δεκεμβρίου 1944
Το ελληνικό ζήτημα μονοπώλησε την ημέρα και στο τέλος δρομολογήθηκε η επιστροφή του Πλαστήρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Ήντεν διαβεβαιώνει ύστερα από ερώτηση ότι ενημερώθηκε από τον Ναπολέων Ζέρβα για πλήρη αφοπλισμό του ΕΔΕΣ όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Επίσης πληροφορεί το Σώμα ότι οι χίτες και τα τάγματα ασφαλείας αφοπλίστηκαν κι αποκαλύπτει ότι υπήρχε συγκεκριμένη ημερομηνία για παράδοση των όπλων και των δύο παρατάξεων η οποία ματαιώθηκε λόγω των συνεχιζόμενων ταραχών με την Επιτροπή του ΕΑΜ να διαβεβαιώνει τον Σκόμπι την 16η του Δεκέμβρη για την απόσυρση των αντάρτικων τμημάτων από Αθήνα και Πειραιά. Ο Ήντεν εύχεται ότι «οι Έλληνες θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν και πάλι τη ζωή τους με ειρήνη και αρμονία».
Ο Βασιλιάς Γεώργιος είναι «the only King they have got» φώναξε το ηγετικό μέλος των Εργατικών Arthur Greenwood εκείνη τη μέρα ικετεύοντας την κυβέρνηση να ωθήσει τους έλληνες «στη διαδικασία της ψηφοφορίας και όχι της σφαίρας».
Ο Mott-Radclyffe πολέμησε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο υπηρετώντας τα ελληνικά στρατεύματα και χαρακτήρισε το ΕΑΜ -παρ’ όλα τα δημοκρατικά και πατριωτικά στοιχεία του- σκληρότερο από την αστυνομία του Ι. Μεταξά. Γνωρίζοντας την ελληνική πραγματικότητα εκτίμησε ότι το ΕΑΜ δε θα αποσυρθεί επειδή φοβάται τα αντίποινα και σημείωσε ότι η πιο σημαντική λέξη στην αγγλική γλώσσα είναι ελληνική: Δημοκρατία!
Ο Percy Harris των Φιλελεύθερων τόνισε ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη από τις μικρές χώρες που αντιστάθηκαν και θυμήθηκε από την παραμονή του στην Ελλάδα την αντιγραφή του πολιτικού μοντέλου του Μουσολίνι από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Τέλος αποκαλύπτει:
– Είμαι ενημερωμένος ότι η Ρωσία ήταν αρκετά πρόθυμη να μας παραδώσει την ευθύνη για την Ελλάδα.
Ο αξιωματικός υπηρεσίας στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία Robinson βρέθηκε στην Αθήνα τις ημέρες της απελευθέρωσης και περιέγραψε το πανηγυρικό κλίμα εκείνων των ημερών χωρίς να συναντήσει έλληνες πολιτικούς παρά απλούς ανθρώπους στο δρόμο που του περιέγραφαν περιστατικά γερμανικής και βουλγαρικής βαρβαρότητας. Όλοι τούς καλωσόριζαν ως απελευθερωτές κι ένας διαδηλωτής φώναξε «Χαιρετήστε την ένδοξη Αγγλία, τη δεύτερη χώρα του Λόρδου Βύρωνα».
Ο μετέπειτα υπουργός Υγείας στην κυβέρνηση των Εργατικών A. Bevan σχολίασε:
– Oι γερμανοί δε βομβάρδισαν την Αθήνα, αλλά το κάναμε εμείς με την Ακρόπολη να μη μετράει μεγάλες ζημιές, πράγμα που φέρνει το βρετανικό έθνος σε ντροπή και ταπείνωση και καθώς προσκόμιζε το τελεσίγραφο του Σκόμπι για ολοκληρωτική επίθεση αν το ΕΑΜ δεν προχωρήσει σε κατάπαυση πυρός, βουλευτής ειρωνεύτηκε: «Blow up the Parthenon?»
Ο Bevan δευτερολογεί:
– Αν το Ε.Α.Μ. ήθελε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα θα το είχε κάνει πολύ πριν την άφιξή μας. Είναι προφανές ότι το Ε.Α.Μ. αντιπροσωπεύει τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Γιατί θα έπρεπε η πλειοψηφία να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση στην οποία είχε μια μειοψηφία εδρών; […] Ο ελληνικός λαός δεν εμπιστεύεται την κυβέρνηση μας γιατί αυτή επί δύο χρόνια ραδιουργεί για την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου κι επειδή τους βοηθήσαμε να ανατρέψουν τη δημοκρατία το 1936. […] Και για ποιο λόγο οι στρατιώτες μας χάνουν τη ζωή τους εκεί για τον βασιλιά της Ελλάδας; Γνωρίζετε ότι οι έλληνες αντιπαθούν τους Γκιούρκας οι οποίοι είναι πολιτικά καθυστερημένοι;
Όταν ο Bartlett βουλευτής του σοσιαλιστικού κόμματος Common Wealth Party ανήσυχος για τον κομμουνιστικό κίνδυνο που εξαπλώνεται στην Ευρώπη και θορυβημένος από τη μεγαλειώδη υποδοχή του κομμουνιστή ηγέτη Τόρεζ που επέστρεψε στο Παρίσι αμφισβήτησε τον βρετανό ανταποκριτή ότι το πρόβλημα στην Αθήνα δημιουργήθηκε από μια μικρή μειονότητα υπονοώντας ότι οι αριστεροί είναι πολλοί περισσότεροι, ο στρατηγός Wise (που χαρακτηρίστηκε συμπαθών του Χίτλερ και κατηγορήθηκε ότι βοήθησε τον Φράνκο βυθίζοντας πλοία της πατρίδας του με τρόφιμα που προορίζονταν για τους πεινασμένους της Ισπανίας) τον «πάει» στο Σιν Φέιν του 1919 για να του θυμίσει «τι μπελάδες μπορεί να προκαλέσει μια μειονότητα».
Στη συνέχεια ο Gallacher εξαπέλυσε δριμεία επίθεση στην κυβέρνηση:
– Η ΠΕΕΑ συμφώνησε στην αποστράτευση και στον αφοπλισμό. Στη συνέχεια η Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος, που επιλέχτηκαν και οργανώθηκαν για να προετοιμάσουν το δρόμο για την επιστροφή του βασιλιά Γεώργιου του Hohenzollern μεταφέρθηκαν από την Ιταλία στην Αθήνα και οι άνδρες που είχαν κάνει τους αγώνες με τους γερμανούς όλη την διάρκεια των χρόνων αντιμετώπισαν το γεγονός ότι έπρεπε να αφοπλιστούν, ενώ οι άνδρες που είχαν επιστρέψει έπρεπε να συνεχίσουν να κατέχουν τα όπλα τους. Ωστόσο, υπήρχε ακόμα η δυνατότητα συμφωνίας. Την Παρασκευή το βράδυ αρκετά μέλη της εαμικής Επιτροπής επισκέφθηκαν τον Παπανδρέου για τη διοργάνωση της διαδήλωσης στην Αθήνα και ο Παπανδρέου συμφώνησε. Όλα ήταν εντάξει. Στη συνέχεια, αργά το βράδυ του Σαββάτου, ο Παπανδρέου επηρεασμένος από ονόματα που δε θέλω να πω (σημ: ο Gallacher εδώ λογικά εννοούσε παρέμβαση άγγλου υπουργού, γεγονός που το αρνήθηκε κατόπιν ο Ήντεν) απαγόρευσε τη διαδήλωση και κρυβόταν έτσι ώστε τα μέλη της Επιτροπής να μην μπορούν να έρθουν σε επαφή μαζί του. Ζητώ από τον υπουργό Εξωτερικών εάν αυτό είναι σωστό. Τον ρωτάω αν τολμά να το αρνηθεί. Η διαδήλωση πραγματοποιήθηκε. Η φασιστική αστυνομία πυροβόλησε. Βρετανοί αξιωματικοί προσπάθησαν να τους σταματήσουν αλλά συνέχισαν να πυροβολούν για μία ώρα. Ο πρωθυπουργός είπε ότι είναι λυπηρό που σκοτώθηκαν γυναίκες και παιδιά αλλά πρόσθεσε ότι είναι επίσης λυπηρό το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα παιδιά βγήκαν στους δρόμους σε μια πόλη γεμάτη με ένοπλους άνδρες. Όταν ο υπουργός Εξωτερικών πήγε στην Αθήνα, έγινε διαδήλωση (σημ: υπέρ του). Χιλιάδες γυναίκες και παιδιά στους δρόμους μιας πόλης γεμάτοι με ένοπλους άνδρες. Αλλά σε αυτή την περίπτωση δεν υπήρξε ο μικρότερος κίνδυνος να προχωρήσουν οι προοδευτικές δυνάμεις της Αριστεράς σε οποιαδήποτε πυροδότηση. Και γιατί να κινδυνέψουν άνθρωποι που βγήκαν για μια ειρηνική διαδήλωση για την αποστράτευση όλων των δυνάμεων, τη δίκη των προδότων και την αποτελεσματική διανομή τροφίμων; Ο κίνδυνος δεν προήλθε από τις προοδευτικές δυνάμεις και την Αριστερά, αλλά από τη φασιστική αστυνομία που άνοιξε πυρ εναντίον γυναικών και παιδιών. Μας είπε τελευταία φορά ο πρωθυπουργός, ότι οι γερμανικές δυνάμεις στρατολογήθηκαν στον ΕΛΑΣ. Από πού έλαβε ο πρωθυπουργός αυτή την είδηση; Μήπως το σκέφτηκε στη Downing Street; Ποιος από την Ελλάδα του είπε αυτά τα λόγια; Ποιος ήταν υπεύθυνος για την απομάκρυνση των στρατιωτικών από την Ελλάδα; Θα μας πει ο υπουργός Εξωτερικών; Είναι λογικό; Οι βουλευτές από την άλλη πλευρά θα αηδιάσουν με τις φράσεις του Πρωθυπουργού. Γιατί; Κοιτάξτε τον υπουργό Εξωτερικών. Επιθυμούσε κατάπαυση πυρός και στη συνέχεια εξαπέλυσε την αστυνομία, την εθνική φρουρά και τον στρατό. Ας υπάρξει άμεση δίκη των προδοτών και μια ευκαιρία για μια εθνική κυβέρνηση που θα αντιπροσωπεύει, με κάθε έννοια, τις μάζες του λαού στην Ελλάδα.
Αφού ο Ήντεν πληροφόρησε ότι ο Σκόμπι προειδοποίησε τον αθηναϊκό πληθυσμό για τους βομβαρδισμούς, στη συνέχεια κατέγραψε την αγγλική βοήθεια για την εβδομάδα, από 18 έως 24 Νοεμβρίου:
– Εκφορτώσαμε εκείνη την εβδομάδα μόνο στον Πειραιά πάνω από 20.000 τόνους φαγητού, στην Καλαμάτα πάνω από 4.000, στην Πάτρα πάνω από 4.000, στη Μυτιλήνη πάνω από 7.000, στη Χίο πάνω από 2.700 κ.ο.κ. Την ίδια στιγμή που παραδώσαμε σε όλες τις περιοχές τα είδη ένδυσης και υποδημάτων 14.000 κομμάτια στην Εύβοια, στη Λαμία 24.000 τεμάχια, στην Τρίπολη 25.000 τεμάχια, στην Πάτρα 30.000 , στον Βόλο 24.300 κ.ο.κ.
21 Δεκεμβρίου 1944
Ο μετέπειτα βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Tom Driberg (1905 – 1976) πρόσταξε την κυβέρνηση να πιέσει τον Βασιλιά των ελλήνων Γεώργιο «να δηλώσει δημοσίως ότι δεν έχει καμία πρόθεση να επιστρέψει στην Ελλάδα παρά μόνο αφού εγκατασταθεί το ζήτημα της μοναρχίας με ελεύθερο δημοψήφισμα» και ρώτησε «αν σε κάθε αεροπορική επιχείρηση πάνω από την Αθήνα κι άλλων πόλεων λαμβάνεται μέριμνα ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω βλάβη του Παρθενώνα και άλλων ιστορικών μνημείων» με τον υφυπουργό Brabner να απαντάει (στο δεύτερο) καταφατικά.
Την ίδια μέρα ο Λόρδος Faringdon υπέθεσε μια ανταρσία των άγγλων στρατιωτών, αφού πολλοί από αυτούς πιθανόν να μη θέλουν να βομβαρδίσουν τους έλληνες. Ο ηγέτης των Φιλελευθέρων Samuel (1870 – 1963) χαρακτήρισε τη δικτατορία του Ι. Μεταξά «ως τη λιγότερο σκληρή και βίαιη από όλες τις άλλες στην Ευρώπη» και μνημονεύοντας τους φιλέλληνες Λόρδο Βύρωνα και Γουίλιαμ Γκλάντστοουν εξήγησε τον λόγο που βρετανοί και ινδοί στρατιώτες χάνουν τη ζωή τους για την ειρήνη στην Ελλάδα.
Ο Φιλελελεύθερος Joseph Kenworthy (10th Baron Strabolgi) σύγκρινε την επέμβαση στην Ελλάδα όπου κυριαρχεί το ΕΑΜ κατά 90% όπως δήλωσε με την αποτυχία του Ρώσικου εμφυλίου όπου η Αγγλία 25 χρόνια πριν τάχθηκε με το μέρος των Λευκών κι έχασε. Επίσης εκτίμησε ότι 150.000 γερμανοί με σκληρές και αδίστακτες μεθόδους δε μπόρεσαν να κατακτήσουν όλη την Ελλάδα παρά μόνο την πρωτεύουσα, τους σιδηροδρόμους και ορισμένες πόλεις κι επομένως θα έπρεπε να καταληφθεί ολόκληρη η επικράτεια ώστε να λυθεί το πρόβλημα. Ενημέρωσε ότι στον Πειραιά στελέχη του ΕΑΜ συνεργάζονται με τον βρετανό διοικητή για την παράδοση τροφίμων και ότι στο Μεσολόγγι όπου ενταφιάστηκε ο Λόρδος Βύρωνας αποσύρθηκαν τα ινδικά στρατεύματα τα οποία συγκρούστηκαν με αντάρτες . Κατήγγειλε ότι η αιτία της ανάμιξης στα εσωτερικά της Ελλάς συμβαίνει λόγω των στρατηγικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο και χαρακτήρισε την Παλαιστίνη σημαντικότερο στρατηγικό παράγοντα απ’ ότι την Ελλάδα. Αποκάλυψε ότι η αμερικανική αποστολή της UNRRA δε μπορεί να τροφοδοτήσει τον ελληνικό λαό όσο αυτός υπακούει στις εντολές του Σκόμπι. Έκρινε ότι κακώς η ηγεσία δεν στρατολόγησε κανέναν σε καμία χώρα που απελευθέρωσε (εκτός από τη Γαλλία) σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ όπου π.χ. στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία χιλιάδες ντόπιοι υπηρέτησαν στην πρώτη γραμμή κάτω από το σφυροδρέπανο. Μάλιστα μετέφερε δημόσια δήλωση του Γκέμπελς: «Σας είπα να κρατήσετε, να αντισταθείτε λίγο περισσότερο και οι σύμμαχοι θα τσακωθούν μεταξύ τους. Ήδη βρετανοί κι έλληνες πολεμάνε ο ένας τον άλλον». Τέλος επιβεβαίωσε ότι η αστυνομία πυροβόλησε πρώτη στις 3 Δεκέμβρη στο Σύνταγμα.
Η συζήτηση συνεχίστηκε με τον Elibank να φέρνει ένα άγνωστο παράδειγμα:
– Στην Ελλάδα υπήρξε μια συγκεκριμένη βρετανική αγροτική ιδιοκτησία περίπου 60.000 στρεμμάτων γης, που καλλιεργήθηκε με μεικτό τρόπο. Όταν οι γερμανοί εισήλθαν στην Ελλάδα, πήραν την ιδιοκτησία αυτή. Υπήρχαν ορισμένοι βρετανοί διευθυντές που φυσικά είχαν φύγει. Οι γερμανοί απομάκρυναν τον υπεύθυνο της Ελλάδας που είχε αναλάβει την ευθύνη και έβαλαν στη θέση του έναν άνδρα που ανήκε στον Ε.Λ.Α.Σ. καλλιεργώντας προς όφελός τους όλες τις καλλιέργειες. Όταν έφυγαν οι γερμανοί από την Ελλάδα, τι συνέβη; Ο ελασίτης συγκέντρωσε αρκετούς συντρόφους του κι εκτόπισε τους άλλους αγρότες προχωρώντας στη λεηλασία και την υπεξαίρεση, ώστε να κόψει τις καλλιέργειες και γενικά να καταστρέψει τον τόπο. Αυτοί είναι οι άνθρωποι στους οποίους αναφέρομαι και δε θέλω να τους χαρακτηρίζω ως κομμουνιστές.
16 Ιανουαρίου 1945
Ο Τσώρτσιλ απάντησε ότι δεν εμπιστεύεται δημοσιογράφους – γυρολόγους στην ερώτηση του Bowles (Εργατικό Κομμα) για ποιο λόγο απαγορεύτηκαν στις αθηναϊκές εφημερίδες συνεντεύξεις στελεχών του ΕΛΑΣ όταν η αντίπαλη πλευρά δημοσιεύει αντιεαμική προπαγάνδα κι απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας στο σχόλιο ότι κατά τον Δεκέμβρη οι βρετανικές απώλειες ήταν 7 φορές περισσότερες απ’ ότι στη γερμανική κατοχή την τελευταία χρονιά. Ο πρωθυπουργός έχοντας επισκεφθεί αιφνιδιαστικά την Αθήνα ανήμερα Χριστουγέννων, ενημέρωσε για 2101 βρετανικές απώλειες από τις οποίες 237 θανατηφόρες.
23 Ιανουαρίου 1945
Ο J. Grigg ενημέρωσε το Σώμα ότι καθημερινά οι άγγλοι στρατιώτες στην Αθήνα λαμβάνουν τη 6.000 φύλλα από τη στρατιωτική εφημερίδα «Union Jack» ενώ ο J. Anderson υπενθύμισε ότι η Ελλάδα έχει πολλά εκκρεμή δάνεια προς τη Μ. Βρετανία που κυμαίνονται από 2½% ~ 7%.
24 Ιανουαρίου 1945
Ο Ήντεν ασχολήθηκε με τον θάνατο του 69χρονου βρετανού πολίτη Reginald Henderson ο οποίος στις 10 Δεκεμβρίου απήχθη από ελασίτες μαζί με τη γυναίκα του από το σπίτι τους στην Κηφισιά και μεταφέρθηκε μαζί με άλλους ομήρους στην Αταλάντη όπου πέθανε από κακουχίες*. O Driberg καταδίκασε το συμβάν και θύμισε τη μαρτυρία άγγλου αξιωματούχου** που απελευθερώθηκε μεσοβδόμαδα και κατέθεσε ότι δεν υπήρξε κακομεταχείριση των κρατουμένων. Στη συνέχεια σε έναν αποκαλυπτικό διάλογο ο αριστερός βουλευτής αναφέρθηκε στη αμνηστία κι επέμενε ρωτώντας αν θα εφαρμοστεί ο ποινικός κώδικας που ίσχυε επί Μεταξά όπου ποινικοποιούνταν η ελευθερία της γνώμης.
7 Φεβρουαρίου 1945
Ο σοσιαλιστής Hugh Lawson (1912 – 1997) μέλος του Common Wealth Party ζητά να έρθουν στο φως όλα τα επίσημα έγγραφα που αφορούν τα ελληνικά γεγονότα από τον Νοέμβριο του 1944 εώς τον Γενάρη του 1945. Ο συντηρητικός Richard Law του είπε ότι«αυτό θα ήταν σα να ρίχναμε λάδι στη φωτιά». Εκείνη τη μέρα αναφέρθηκε το όνομα του Τσιριμώκου που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις ενώ ο Driberg επανέφερε το θέμα των απαγορεύσεων των συνεντεύξεων ρωτώντας αν μπορούν πλέον αμερικανοί και άγγλοι ανταποκριτές να συνομιλούν με εκπροσώπους του ΕΑΜ ελπίζοντας με μια γενική συνέντευξη τύπου μετά τη συμφωνία, με τον Govern να αβαντάρει: «It is Churchill dictatorship, and nothing else».
Ο Driberg έφερε στη Βουλή απόφαση στρατιωτικού δικαστηρίου της Αθήνας όπου αριστεροί καταδικάστηκαν για μεταφορά όπλων όταν ο υπουργός εξωτερικών τον είχε διαβεβαιώσει ότι τέτοιες πράξεις δε θα θεωρούντο εγκλήματα και δε θα υπηρχε καταδίκη.
14 Φεβρουαρίου 1945
Ανήμερα της δημόσιας πια εμφάνισης του Τσώρστιλ στο Σύνταγμα δύο μέρες μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, ο προοδευτικός Driberg επανέρχεται για δίκες αριστερών και αγωνιά για την τήρηση της αμνηστίας. Ο κυβερνητικός Richard Law ήταν κατηγορηματικός:
– Η συμφωνία βεβαιώνει τις υποσχέσεις που έχει ήδη δώσει η Ελληνική Κυβέρνηση ότι θα υπάρξει αμνηστία για όλα τα πολιτικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τις 3 Δεκεμβρίου 1944. Ο νόμος περί αμνηστίας προβλέπει ότι οι δίκες εκείνων που δεν καλύπτονται από την αμνηστία θα είναι από τα πολιτικά δικαστήρια και ότι οι υποθέσεις που έχουν ήδη δικαστεί από στρατιωτικά δικαστήρια θα εκδικαστούν εκ νέου από τα πολιτικά. Κανένας δεν θα διωχθεί για μεταφορά όπλων εναντίον του κράτους.
Ο Driberg (μετέπειτα ύποπτος ως σοβιετικός κατάσκοπος) συνεχάρη τον στρατηγό Σκόμπι και τις βρετανικές δυνάμεις.
Τα πρακτικά εδώ
Πηγή: parliament.uk
*(Διαβάζοντας σε κατάλογο θυμάτων από κομμουνιστές αναφέρεται ότι η γυναίκα του σκοτώνεται αργότερα με φρικτό τρόπο)
** (Πιθανώς αιχμαλωτίστηκε από την επίθεση της 19ης Δεκεμβρίου του ΕΛΑΣ στο αρχηγείο της RAF στην Κηφησιά όπου συνελήφθησαν εκατοντάδες αξιωματικοί στην πιο ντροπιαστική ήττα της εγγλέζικης πολεμικής αεροπορίας)
istories4050 